PD_013 Veneras eu - arkeologiamuseoabibat

Mundu kristauaren adierazpenik ezagunenetako bat erromesaldiak dira. IX. mendean, Santiago apostoluaren erlikiak aurkitu ziren berria zabaldu ondoren, erromesaldiak hasi ziren Konpostelara. Eraso musulman eta normandiarren aurrean lurraldeak ematen zuen segurtasuna dela eta, lehen erromesak nahitaez Arabatik igarotzen ziren.

Musulmanen okupazioak atzera egin zuen X. mendean, Iruñeko erresuma Antso I.aren erregealdian zehar hedatu zelako. Horri esker, Donejakue bidea hegoalderago aldatu zen, eta XI. mendetik aurrera, Antso III.arekin, Frantsesbidea ere deitutakotik, Nafarroa zeharkatzen zuena, Errioxa eta Burgoserantz, Leonerako bidean.

Arabatik egindako erromesaldiak berriro bultzatu zituzten XIII. mendearen bigarren erditik aurrera, merkataritza bideak gora egin zuelako, San Adrian tulenetik Gaztela eta Kantauri itsasoko portuak lotzen zituena, Nafarroatik igaro behar izan gabe. Irundik, Errioxan edo Burgosen Frantziar bidearekin bat egin nahi zuten erromesek jarraitzen zioten bide horri, merkatari eta beste bidaiari batzuekin nahastuta.

Elementu historiko, artistiko eta arkeologiko bereziak aurkituko ditugu bide osotik. Eskala txikian, bidean kokatuta zeuden bi nekropoliren hilobietan aurkitutako bi erromes-maskorrak, Arabako lurretatik egindako bidaia horren adierazgarriak dira. Bi maskorrak zulatuta zeuden, esekita eramateko lokarria jartzeko.

Hala ere, maskor horiekin hobiratutakoak ez dakigu bidaian hildako erromesak ziren, edo Konpostelatik itzulita, erromesaldia burutu zuten sinbolo gisa haiekin lurperatu ziren auzokoak.