PD_008_Tachuelas de sandalia eu - arkeologiamuseoabibat

Sandaliako tatxetak arkeologia tradizionalean fosil gidari gisa ezagutzen zenaren adibide on bat dira. Hau da, testuinguru kronologiko eta kultural zehatz bati erreferentzia egiten dioten objektuak dira. Horrela, aroko lehen mendeetan agertu ziren, erromatar soldaduek oinetako horiek erabiltzen zituztelako. Oinetako horiek larruzko zola zuten, eta burdinazko iltze txikiekin indartzen ziren (caligae ezagunak, Kaligula enperadoreari izena eman ziotenak).

Elementu militar horien kokapenari erreparatzen bazaio, argi dago Erromak interes handia zuela Penintsulako iparraldeko alde honetan. Andagosten, Kuartangoko bailaran, gudaldi eremu bat ere identifikatu da. Antza, bi mila gizon inguruko erromatar kontingente militar bat, horien artean unitate legionarioak zeudela, gerrari indigenek setiatu eta garaitu zuten, babesteko kanpamentu bat eraikitzen saiatzen ari ziren bitartean.

Defentsa egitura horren inguruan objektu metaliko asko berreskuratu ziren, eta horri esker, batailari buruzko datu garrantzitsuak ezagutzen ditugu. Hala nola gure aroaren aurreko 38. urtearen inguruan gertatu zela (agertutako txanponen arabera), eta habailari unitate batek parte hartu zuela. Izan ere, berunez fabrikatutako habaila jaurtigai asko agertu dira, latinez glans esaten zaienak.

Erromatar armada bertan zuzenean egon aurretik, Arabako gaur egungo lurraldea eta hango jendea ezagunak ziren dagoeneko Erromaren historiaren barruan Kristo aurreko lehen mendearen hasieran, Sertorioren gerren baitan, partzialki Ebro bailaran gertatu zirenak eta zeintzuetan parte hartu zuten herri indigenek: hala nola beroiak (Arabako Errioxan) edo autrigoiak (mendebaldean). Horrez gain, gainerako lurraldean beste herri batzuk zeuden hala nola barduliarrak, ekialdeko herena menderatzen zutenak, edo karistiarrak, Veleia hiriburua zela, gaur egungo Arabako erdiko herenean kokatuta zeudenak. Izen horiek, egile klasikoen (hala nola Plinio, Estrabon edo geroago Ptolomeo) deskribapen geografiko eta etnografikoei esker heldu zaizkigu.

Egile horiek ematen dizkiguten informazioen artean, generikoki Iberiar Penintsulako iparraldeko herriei egokitutako ohitura batzuk nabarmentzen dira. Ez dira oso egokiak pentsamolde grekolatindarrerako, esaterako haien agresibitatea eta gerra izaera, bidelapurreriarako joera edo izaeraren zakarkeria, pasadizo bitxiekin batera, hala nola ezkurren kontsumoa, dietaren zati garrantzitsu gisa, edo naturarekin zerikusia zuten zenbait jainkori eskainitako errituen ospakizuna.