PD_005_Estela del jinete eu - arkeologiamuseoabibat

"Zaldunaren hilarri" gisa ezaguna dena, Gratiniano Nietok 1950. urtearen inguruan berreskuratu zen Iruña-Veleia aztarnategian egin zituen indusketetan.

II. Burdin Aroaren uneren batean egin zen, antza, Kristo aurreko lehen eta bigarren mendeen artean, erromatar inperioa heldu aurretik.

Biluzik dagoen zaldun bat agertzen da, lantza batez hornituta. Haren gainean, ebaki paralelo batzuk antzematen dira, ilgora adierazten dutenak, garai honetako ohiko motiboetako bat zena.

Hilarriak artearekin zerikusia duena baino informazio gehiago ematen du, izan ere, erabilitako armei buruzko xehetasunak erakusten ditu, jaurtitzeko lantza bat, punta handiarekin; eta zaldiaren uhaleriei buruzkoak, animaliaren lepoari eta buztanari lotuta dagoen zelarekin, tradizio zeltikoko ereduari jarraituz. Zelatik esekita dagoen uhalerietako batek estribua dela ematen du, baina ez da, izan ere, zenbait mende geroagora arte ez zen agertu.

Pieza honi eta beste batzuei esker, garaiko gizartearen alderdiak ezagut ditzakegu. Gizarte horretan, zaldunak, gerrarekin edo komunitatea babestearekin lotuta zegoen elite batean zeuden. Egile klasikoen testuen arabera, gerlari indigenek zaldiz eta oinez borrokatzen zuten, eta haien zaldiak bereziki bizkorrak ziren. Arma arinak ere zeramatzaten, hala nola lantzak, xabalinak, ezpatak eta zirkulu formako ezkutu txikiak. Horri esker, borrokan mugikortasun handia zuten.

Hilarriaren eginkizun nagusia hilobian jartzekoa zen, hildakoaren espiritua beste mundura eramaten zuen garraio gisa hartuz zaldia.